امروزه برنامه نویسان و سازندگان اپلیکیشنها به خصوص اپلیکیشنهای اندرویدی ممکن است از خود بپرسند که کدام را باید انتخاب کنم. جاوا یا کاتلین؟ برای پاسخ به این سوال باید هر کدام را به صورت جداگانه بررسی کنیم و از مزایا و معایب هر کدام اطلاع داشته باشیم. در این مقاله قصد داریم هر زبان را بصورت جداگانه بررسی کنیم و سپس از نظر نحو و کارایی زبان نیز آنها را با یکدیگر مقایسه کنیم.
فهرست مطالب
جاوا چیست؟
جاوا یک زبان شی گرا و مستقل از سیستم عامل است که میتواند بر روی هر سیستم عامل و ماشینی اجرا شود. هدف از ساخت جاوا، ایجاد یک زبان یکپارچه برای استفاده در همه جا بوده است. جاوا دارای کتابخانههای بسیاری است و با آن میتوان اپلیکیشنهای اندرویدی، ویندوزی، لینوکسی و... طراحی کرد. حتی میتوان برای بک اند سایت نیز از آن استفاده کرد. این زبان توسط کمپانی اوراکل ساخته شده است و دارای جامعه برنامه نویسان بسیار بزرگ است. از جاوا بصورت گسترده در ساخت اپلیکیشن بر اساس نیازهای مختلف در دنیا استفاده میگردد. با دانستن جاوا میتوانید به راحتی برای خود یک شغل دست و پا کنید.
مزایای جاوا
- جاوا چند پلتفرمی است و با آن میتوانید اپلیکیشن برای هر ماشین یا او اسی طراحی کنید
- تخصیص حافظه در جاوا به خوبی انجام میگیرد
- جاوا شی گرا است و همین باعث میشود که برنامه نویسی با آن راحت تر باشد
- در مقایسه با کاتلین کارایی آن بهتر است و سرعت آن بیشتر است
- جاوا به صورت گسترده در شرکت های بزرگ برنامه نویسی در دنیا استفاده میگردد
معایب جاوا
- کارایی (Performance) جاوا در مقابل زبانهای بومی مانند C و C++ یا پایتون پایینتر است
- در جاوا مدیریت حافظه سیستم توسط Garbage Collector انجام میگیرد و هر زمان که ترد آن شروع به کار کند، بقیه تردها باید منتظر باشند تا ابتدا Garbage Collector کارش تمام شود و سپس بقیه ادامه دهند
- در طراحی اپلیکیشنهای اندرویدی گاه جاوا مشکلاتی را ایجاد میکند
کاتلین چیست؟
کاتلین یک زبان متن باز، مستقل از پلتفرم و شی گرا است که توسط کمپانی Jetbrains ساخته شده است. در مقایسه با جاوا،
کاتلین بسیار جوان است. هدف از ساخت کاتلین، ایجاد یک زبان راحت تر، تمیزتر و سادهتر است تا برنامه نویسان
را
راضی کند. در مقایسه با جاوا، کاتلین بسیار سادهتر و کم حجمتر (در حجم کد) است و نسبت به جاوا امکانات بسیار
بیشتری را برای شما فراهم میکند.
مزایای کاتلین
- از کاتلین میتوانید برای طراحی اپلیکیشنهای اندروید و آی او اس استفاده کنید و کد کاملا بومی بنویسید
- کاتلین چند پلتفرمی است و با استفاده از آن میتوان برای هر سیستم عاملی (حتی آی او اس و مک او اس) اپلیکیشن طراحی کرد
- حجم کدهای کاتلین نسبت به جاوا بسیار کمتر است و کامپایل کردن کد با آن سریعتر انجام میشود
- گوگل کاتلین را به عنوان زبان ترجیجی ساخت اپلیکیشن های اندرویدی معرفی کرده است
- کاتلین در مقابل مقادیر نال (Null) امن است
- کاتلین امکان تبدیل به بایت کد جاوا اسکریپت را دارد و میتوان از آن برای طراحی اپلیکیشن فرانت اند استفاده کرد
- کاتلین توسط کمپانی Jetbrains به طور مرتب به روزرسانی میشود و قابلیتها و امکانات آن به سرعت افزایش مییابد و یا به نسخه استیبل میرسد
معایب کاتلین
- کاتلین در مقایسه با جاوا محبوبیت کمتری دارد زیرا جامعه برنامه نویسان کاتلین در مقایسه با جاوا کمتر است
- برنامه نویس حرفهای کاتلین در مقایسه با جاوا کمتر است و پیدا کردن اشخاص با تجربه کمی چالش برانگیز است
- کاتلین هنوز جوان است و ممکن است پیدا کردن آموزش های تخصصی آن کمی سخت باشد.
جاوا یا کاتلین - بررسی از نظر نحو (Syntax) زبان
1. ویژگی Null Safety در کاتلین
یک ایراد بزرگ در برنامه نویسی به زبان جاوا که برنامه نویسان همیشه با آن مواجه هستند، اطمینان خاطر از عدم برخورد با NullPointerException (به اختصار NPE) است. در کدنویسی به زبان جاوا همیشه باید مواظب باشید که مقدار null در نتیجه استفاده از توابع و ورودیها وجود نداشته باشد و در صورت پیشبینی این موضوع، این مسئله را به درستی مدیریت کنید. گاه هندل کردن این موضوع در برخی شرایط بسیار سخت است (مانند زمانی که توابع بصورت آبشاری پشت سر هم صدا زده میشوند و شما نیز احتمال میدهید هر کدام از آنها به نال ختم شود) و مجبور میشوید از روشهایی که زیاد خوشایند شما نیست (مانند استفاده از try catch ها) این مشکل را برطرف کنید. خوشبختانه این مشکل در کاتلین به کلی برطرف گردیده و همیشه میتوانید از عدم برخورد با این استثنا اطمینان حاصل کنید.
بگذارید یک مثال بزنیم:
این یک مثال جذابی است که به راحتی تفاوتهای اساسی این دو زبان در مواجه با مقدار نال را با هم مقایسه میکند. اگر شما یک برنامه نویس جاوا باشید، حتما متوجه خواهید شد که در قطعه کد جاوا، در هنگام گرفتن خروجی با ارور NullPointerException مواجه خواهید شد. دلیل آن نیز مشخص است. مقدار آبجکت artist نال است. حال شما یک تابع از کلاس Artist بر روی مقدار نال صدا میزنید که قطعا اپلیکیشن شما کرش خواهد کرد. نکته جالبتر این است ک در نحو جاوا هیچ مشکلی وجود ندارد و این ایراد در هنگام اجرا (RunTime) مشخص خواهد شد. البته برخی IDE های هوشمند مانند Android Studio یا Intellij Idea این مورد را قبل از دریافت خروجی به شما اطلاع میدهند.
حال کد کاتلین را ببینیم:
در کد بالا در هنگام تعریف آبجکت artist، قابلیت نال شدن را به کمک علامت ؟ تعیین میکنیم. در هنگام دریافت خروجی نیز علامت ؟ را قبل از نقطه گذاشته ایم. این بدین معنی است که اگر مقدار artist نال بود، این خط کد را اجرا نکن. بنابراین در زمان اجرا (RunTime) اپلیکیشن کرش نخواهد کرد و چیزی در خروجی چاپ نخواهد شد. همچنین اگر علامت ؟ را قرار نمیدادیم، کد اجرا نمیشد و مشکل نحوی در کد وجود داشت. تاثیر گذاربود نه؟
- دوره آموزش مقدماتی برنامهنویسی اندروید (صفر تا صد)
- دوره رایگان آموزش برنامهنویسی کاتلین برای مبتدیان (صفر تا صد)
- آموزش دیباگ کردن اپلیکیشن با وای فای در اندروید استودیو
- فایربیس (Firebase) چیست؟
2. دیتا کلاسها
یک مزیت جالب کاتلین نسبت به جاوا، دیتا کلاس ها هستند که در واقع کلاسی از نوع دیتا هستند. از این قبیل کلاسها در همه زبانها به وفور یافت میشود.
به این کد جاوا دقت کنید:
حال معادل کد بالا را در کاتلین ببینیم:
همانطور که مشاهده میکنید، هم کد بسیار خلاصهتر شده و هم اینکه تعریف صفتهای این کلاس بصورت inline انجام شده است که خوانایی و کوتاه بودن کد را تا حد ممکن انجام شده است. قابلیت دیگر دیتا کلاس ها، امکان استفاده از توابع از پیش ساخته شده مانند equals، copy و... است که میتوانید آبجکتهای مختلف از آن کلاس را با هم مقایسه کنید.
3. توابع پسوند (Extension Functions)
یکی از قابلیتهای دیگر کاتلین، امکان تعریف متد از یک کلاس خاص خارج از آن کلاس است. این قابلیت بسیار کاربردی و جذاب است. فرض کنید شما تصمیم به استفاده از یک افزونه خاص گرفتهاید و آن را از گیتهاب به پروژه خود ایمپورت کرده اید. حال به دنبال یک متد خاص در کلاسی از آن افزونه هستید اما با کمال ناراحتی متوجه میشوید که متد مورد نیاز شما در آن افزونه قرار نگرفته است. شاید مجبور شوید به صورت دستی کلاس ها و سایر اطلاعات را به پروژه خود جا به جا کنید. اگر هم آپدیتی برای آن افزونه بیاید، شما مجددا باید دستی روند آپدیت را انجام دهید. چه کار کنیم؟ خوشبختانه کاتلین به راحتی این موضوع را حل کرده است. شما میتوانید برای هر کلاس در هر کجا متدهای جدیدی را تعریف کنید و از آن استفاده کنید.
یک مثال بزنیم. فرض کنید میخواهیم به همان کلاس Artist یک متد در کلاس B تعریف کنیم و از آن استفاده نماییم.
ما در کلاس B یک تابع برای کلاس Artist تعریف کردیم که اگر نام هنرمند ali بود، مقدار true را برگرداند. همچنین دقت فرمایید که this به همان Artist اشاره میکند. لذا میتوانید متغیرها و متدهای کلاس Artist را به راحتی صدا بزنید.
4. کدنویسی کاربردی (Functional Programming)
یکی از بزرگترین تفاوت های جاوا با کاتلین، Functional Programming است. در کاتلین توابع کمکی به وفور یافت میشود. قابلیت هایی مانند Delegate ها (lazy، vetoable و...)، Lambda expression و... که استفاده از آنها کدنویسی را بسیار راحت تر میکند. همچنین مدیریت مجموعهها (Collections) در کاتلین بسیار ساده است.
به کد زیر توجه کنید:
ما در این کد از تابع filter برای جداسازی برخی اعداد در کالکشن استفاده کردیم که کار را برای ما بسیار سادهتر کرد.
جاوا یا کاتلین - نتیجه مقایسه
کدام یک شاه است و تاج و تخت را نصیب خود میکند؟ قطعا کاتلین! بدون هیچ اغراقی کاتلین بهتر است. کاتلین بصورت گسترده از قابلیتهای جاوا در خود استفاده میکند. بنابراین اگر یک برنامه نویس جاوا هستید، به راحتی میتوانید به کاتلین کوچ کنید و از قابلیتهای بی نظیر این زبان در پروژههای خود استفاده کنید. به کمک ویژگیهایی مانند کدنویسی کمتر، واضح تر و قابلیت سازگاری با جاوا قطعا انتخاب معقول تری است. همچنین در ساخت اپلیکیشنهای موبایلی، کاتلین در اندروید پرچم دار است. برای ساخت اپلیکیشن های موبایلی با آپدیتهای جدیدتری که اخیرا گوگل بر روی اندروید استودیو قرار داده است، میتوانید اپلیکیشن اندروید و آی او اس را بصورت کاملا بومی (100% native) بنویسید و از یک کد مشترک (Shared code) برای توسعه هر دو اپلیکیشن به صورت همزمان استفاده نمایید. برای این منظور تنها چاره استفاده از کاتلین به جای جاوا است. کاتلین به صورت گسترده از پلتفرم های مختلف پشتیبانی میکند و حتی میتوانید اپلیکیشن های فرانت اند و بک اند را با کاتلین بنویسید. پس اگر برنامه نویس جاوا هستید یا به تازگی میخواهید برنامه نویسی را یاد بگیرید، از قافله عقب نمانید.
قابلیتهای کلیدی زبان کاتلین
- تبدیل اتوماتیک کد جاوا به کاتلین
- قابلیت تبدیل کدهای کاتلین به بایت کد جاوا یا جاوا اسکریپت
- قابلیت استفاده از تمام کتابخانه های جاوا در کاتلین
- وجود کتابخانههای شگفت انگیزی مانند Kotlin coroutines، Ktor در کاتلین
- خوانایی و خلاصه بودن کدهای کاتلین
- پلاگین قدرتمند KMM برای توسعه اپلیکیشنهای مولتی پلتفرم (اندروید و iOS)
- یادگیری سریع و راحت بدون نیاز به دانستن زبانهای دیگر (حتی جاوا)
- قابلیت Null Safety و در نتیجه کاهش چشمگیر ایرادات نرم افزاری
- تایپ کستینگ هوشمند در کاتلین بدون نیاز به تعریف نوع در همه مواقع
- تعریف ساده کلاسهای Singleton در کاتلین
- کدنویسی کاربردی در کاتلین با استفاده از توابع سطح بالا، قاعده Lambda، Delegates و...
خوشحال می شویم نظرتان را در پایین این مقاله برای ما کامنت کنید.