Cannibalization یا رتبه خواری چیست؟ - احتمالا شما هم که این مطلب را در حال خواندن هستید، با مفهوم کنیبال بار‌ها در سئو مواجه شده‌اید و به طور دقیق مفهوم آن را درک نکرده‌اید.
همانطور که از اسم آن پیداست، رتبه خواری اتفاق می‌افتد که در یک کلمه کلیدی دقیق (Exact Query) چندین نتیجه بسیار نزدیک به هم وجود داشته باشد.
فرض کنید که در گوگل عبارت خرید دوره مقدماتی برنامه‌نویسی با اندروید استودیو را جستجو کرده‌اید ولی دو نتیجه از سایت استک لرن در جستجوی گوگل ببینید و برای شما سوال شود که کدام پکیج آموزشی را انتخاب کنید. زیرا شما دو دوره دقیقا با همین مضمون در استک لرن می‌بینید که تفاوت چندانی با هم ندارند.
در مفهوم هدف جستجو کاربر (Search Intent) وجود چنین چیزی در نتایج خوب نیست. چرا؟ به این دلیل که شما کاربر را به دو دلی خواهید انداخت و کاربر نمی‌داند کدام یک از این صفحات برای او مناسب است و به شک خواهد افتاد. مشکل این است که شما برای یک مفهوم دقیقا دو یا چند نتیجه را دارید. به حرف من دقت کنید: برای یک مفهوم دقیق جستجو شده!
در ادامه بیشتر با مبحث هم نوع خواری در سئو آشنا خواهیم شد.
فهرست مطالب
Cannibalization یا رتبه‌خواری چیست؟
کنیبالیزیشن در سئو، زمانی اتفاق می‌افتد که دو یا چند صفحه با یک مفهوم کلمه کلیدی ساخته شده باشند. در چنین شرایطی به جای اینکه این صفحات با صفحات سایت‌های رقیب شما رقابت کنند، با خود رقابت می‌کنند و اصطلاحا یکدیگر را می‌خورند.
فرض کنید یک مقاله با کلمه کلیدی افزایش بازدید گوگل نوشته باشیم و این صفحه در حال رشد باشد. با دیدن این رشد تصمیم بگیریم یک یا چند صفحه دیگر را نیز با کلمه کلیدی "اهمیت افزایش بازدید گوگل" بنویسیم. در چنین شرایطی مشکل کنیبال در سئو به وجود خواهد آمد و این صفحات به جای رقابت با دیگران، با خود رقابت می‌کنند و رتبه یکدیگر را پایین خواهند کشید. به جای چنین کاری می‌توانید درباره موضوعی مرتبط مانند "تاثیر گوگل ادز در افزایش کلیک گوگل" بنویسید که خود یک محتوای جدید است و از نظر ماهیت با مقاله قبل کاملا متفاوت است اما شباهت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد.
در تشخیص کنیبالایزیشن دچار مشکل شده‌ام...
شاید درک این مفهوم هنوز برایتان سخت باشد. بنابراین بگذارید یک مثال دیگر بزنم که ببینیم کنیبال است یا نه.
فرض کنید در گوگل عبارت "خرید تلوزیون سامسونگ دیجی کالا" را جستجو کرده‌ایم. نتایج زیر نمایش داده شده است:
جالب است بدانید که هیچ کدام از نتایج بالا کنیبالیزیشن نیست. چرا؟ بگذارید با هم بررسی کنیم. ما در گوگل خرید تلوزیون برند سامسونگ در فروشگاه دیجی کالا را جستجو کرده‌ایم. نتیجه اول قیمت تلوزیون را به ما نشان می‌دهد که در واقع دسته‌بندی همه تلوزیون‌ها با انواع برند است. نتیجه دوم دسته‌بندی بخش تلوزیون‌های سامسونگ را برای ما نشان می‌دهد که احتمالا به چیزی که ما دنبالش بودیم، بسیار نزدیک‌تر است. نتیجه سوم برچسب مقالات تلوزیون سامسونگ است. همچنین نتیجه چهارم یکی از صفحات محصول تلوزیون سامسونگ با یک مدل خاص است.
دقت کنید؛ هیچ کدام از این صفحات ماهیت یکسانی ندارند. درست است که ما یک کوئری را در گوگل سرچ کرده‌ایم اما در این عبارت ما به صورت کلی نتایج تلوزیون سامسونگ را خواسته‌ایم و گوگل نیز برای ما نتایج مختلف را که احساس می‌کند برای تلوزیون سامسونگ به کار ما می‌آید را نمایش می‌دهد.
حال اگر یک مدل خاص را سرچ کنیم و دو صفحه دقیقا برای یک خرید محصول خاص در نتایج دیجی کالا مشاهده شود، در چنین مواقعی Cannibalization رخ داده است.
آموزش تشخیص صفحات Cannibalization
به طور کلی برای حل این مشکل پیشنهاد می‌گردد که به صورت دستی و خودتان از طریق گوگل و یا ویجت جستجوی داخلی سایتتان کلمات کلیدی و کلمات فرعی که شک دارید این مشکل را ایجاد کرده باشند را جستجو کنید. اگر مشکل وجود داشت، باید به دنبال حل مشکل باشید.
در هر صورت، دو روش برای یافتن سریع صفحات کنیبال وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید:
1. یافتن صفحات کنیبالیزیشن به کمک Google Search Console
ابزار سرچ کنسول می‌تواند در چنین شرایطی راهگشا باشد. این روش زمانی که کمی میزان جستجوی کاربران در نتایج افزایش یافته باشد، می‌توانید از نتایج جستجو‌های کاربران متوجه وجود کنیبالیزیشن در سایت خود شوید.
ابتدا وارد پنل سرچ کنسول شوید و سپس به بخش Performance بروید. در صفحه باز شده می‌توانید عبارت‌های جست‌و‌جو شده کاربران را در سرچ کنسول ببینید. به دنبال عبارات مشکوک خود باشید. بر روی هر کدام که کلیک کنید، به تب Pages منتقل خواهید شد.
در این صفحه اگر متوجه شدید که برای آن کوئری دقیق، دو یا چند صفحه در حال کلیک شدن هستند و یا همگی ایمپرشن قابل توجهی دارند، احتمالا مشکل کنیبال رخ داده است. برای اطمینان همان عبارت را در گوگل جست‌و‌جو کنید و با مقایسه نتایج با کوئری مورد نظر، می‌توانید وجود رخداد کنیبالیزیشن را تشخیص دهید.
2. روش تشخیص صفحات کنیبایزیشن به کمک جستجو در گوگل
به کمک این روش نیز می‌توانیم کنیبالیزیشن صفحات را تشخیص دهیم. کافیست site:yoursite.com را نوشته و سپس عبارت مورد نظر را بنویسیم. گوگل نیز نزدیک‌ترین نتایج به جستجوی ما را نمایش خواهد داد. اگر چند صفحه با یک کلمه کلیدی (کوئری دقیق) وجود داشته باشند، می‌توانیم آن‌ها را تشخیص دهیم.
همانطور که مشاهده میکنید، در کوئری بالا نتایج نزدیک و مشابه به "آموزش برنامه نویسی کاتلین" در سایت استک لرن جستجو شده است. عبارت
چگونه مشکل رتبه خواری یا Cannibalization را حل کنیم
حال که با تاثیرات مشکل Cannibalization در سئو آشنا شدیم، یک سوال پیش می‌آید و آن این است که چگونه مشکل کنیبالیزیشن را حل کنیم؟
به طور کلی چندین روش برای حل این مشکل وجود دارد که ما هر کدام را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد.
1. حذف صفحات اضافی
اولین راهکار ساده‌ای که به ذهن همه خواهد رسید، حذف این صفحات است تا از شر مشکل کنیبالیزیشن راحت شویم. در چنین زمان‌هایی، این صفحات برای ما هیچ ارزش محتوایی ندارند؛ چون می‌بینیم کاملا یک صفحه تکراری ایجاد کرده‌ایم و عملا تفاوتی با محتوای صفحه اصلی ما ندارد، تصمیم به حذف آن می‌گیریم. با حذف این صفحه، رتبه این صفحه نیز تاثیری در صفحه اصلی نخواهد گذاشت و مثل این میماند که علف‌های هرز مزرعه را هرس کرده‌اید و الان انتظار رشد چشمگیر محصول خود را دارید.
برای اینکه کاربران ورودی از گوگل به مشکل صفحه 404 بر‌نخورند، پیشنهاد می‌کنیم برای مدتی این صفحه را در حالت نو ایندکس قرار دهید. مدتی صبر کنید تا گوگل آن صفحه را از لیست صفحات ایندکس خود خارج کند. سپس صفحه مورد نظر را حذف کنید و با یک ریدایرکت 301 به صفحه اصلی، مشکل را کاملا برطرف کنید.
2. Noindex کردن صفحات اضافی
راه حل بعدی، noindex کردن صفحه مورد نظر است. شما صفحات دیگر خود را هر طور فکر میکنید نیاز دارید و نمی‌توانید آن‌ها را حذف کنید ولی از طرف دیگر هم قصد دارید مشکل کنیبالیزیشن را هم حل کنید. در چنین مواقعی می‌توانید صفحات دیگر را noindex کرده که این صفحات در نتایج گوگل ظاهر نشوند و مشکل کنیبال حل شود.
بگذارید یک مثال بزنیم. فرض کنید شما یک صفحه محصول آیفون 13 پرو مکس در سایت خود دارید و یک صفحه آموزش قابلیت‌های آیفون 13 پرو مکس. حال متوجه شده‌اید که این صفحات مشکل رتبه‌خواری دارند و این دو صفحه از لحاظ محتوایی بسیار شبیه هم هستند.
در چنین شرایطی که نمی‌خواهید صفحه مقاله خود را سئو کنید و قصد دارید فقط صفحه محصول که برایتان مهم است سئو شود، می‌توانید مقاله خود را noindex کنید و فقط بر روی سئو صفحه محصول کار کنید.
3. تغییر محتوای صفحات
گاهی پیش می‌آید که شما دو صفحه متفاوت را نوشته‌اید اما به دلایل شباهت آن‌ها به هم در کلمات کلیدی، مشکل Cannibalization برای صفحات پیش آمده باشد. برای حل این مشکل می‌توانید بر روی صفحات مجددا کار کنید و کلمات کلیدی مشابه را در این دو صفحه بررسی کرده و آن‌ها را از هم جدا کنید. با یک آپدیت درست محتوا و تغییر کلمات کلیدی، محتوای مشابه و... می‌توانید تفاوتی را در این دو صفحه ایجاد کنید و پس از اینکه تغییر محتوا را با ابزار URL inspection در گوگل سرچ کنسول به اطلاع گوگل رساندید، منتظر نتایج باشید تا شاید مشکل برطرف گردیده و صفحات شما از رتبه خواری خلاص شوند.
4. ادغام (Merge) صفحات مشابه
در برخی مواقع هر طور که بررسی میکنید، راهی برای جدا سازی این صفحات از هم پیدا نمی‌کنید و نمی‌توانید این دو را از هم جدا کنید. در چنین شرایطی پیشنهاد می‌کنیم که می‌توان این مشکل را با ادغام این دو محتوا با یکدیگر حل کرد.
این روش برای مشکل کنیبال دو مقاله مشابه می‌تواند کاربرد زیادی داشته باشد. کافیست به دنبال قطعاتی از محتوا که در صفحه مقاله اضافی وجود دارد بگردید و آن‌ها را به محتوای صفحه اصلی خود که قصد نگه داشتنتش را دارید، بیفزایید. با انجام چنین کاری هم محتوای قبلی شما به‌روز می‌شود و هم مسئله کنیبالیزیشن حل خواهد شد.
5. حل مشکل با Canonical tag
درباره تگ کنونیکال قبلا صحبت کرده‌ایم و با کاربرد آن آشنا شده‌ایم. به طور خلاصه اگر قصد داریم که اعتبار یک صفحه را به صفحه دیگری منتقل کنیم و یا نسخه اصلی یک صفحه را تغییر دهیم، می‌توانیم از این تگ html استفاده کنیم. این روش هم برای زمانی که ما قصد داریم حتما هر دو صفحه را نگه داریم، کاربرد دارد. فرض کنید دو صفحه دارید که مشکل Cannibalization دارند اما قصد از دست دادن صفحه دیگری را ندارید و هر دو صفحه برایتان ارزشمند هستند. همانطور که گفتیم، یکی از روش‌های حل این مشکل، انتخاب یکی از مقالات و noindex کردن دیگری است.
روش دیگری که به نظر کاربرد بهتری دارد این است که می‌توانید به جای noindex کردن، از تگ Canonical استفاده کنید و در صفحه دوم، صفحه اصلی را آدرس بدهید. با چنین کاری، مقاله‌ای که در نتایج گوگل نمایش داده خواهد شد، فقط صفحه اصلی مدنظر شما خواهد بود اما رتبه صفحه دوم شما نیز به آن افزوده می‌گردد و صفحه اصلی رتبه و شانس بسیار بیشتری برای نمایش داده شدن در نتایج جستجو خواهد داشت.
پیشگیری بهتر از درمان! چطور از مشکل Cannibalization جلوگیری کنیم؟
بهترین راهکار برای عدم مواجه با چنین مشکلی، تحقیق اصولی کلمات کلیدی است. قبل از شروع نوشتن محتوا، باید بررسی کنیم که عنوان مشابهی در محتوا‌های سایت نداشته باشیم. سپس با دانستن کلمات کلیدی صفحات مشابه و در نظر گرفتن آن‌ها، کلمات کلیدی مناسبی را برای محتوای جدید خود انتخاب کنیم که شبیه به محتوای قبلی ما نباشد و ماهیت صفحات را نیز تغییر دهد.
با رعایت نکته بالا، چنین مشکلی در تولید محتوای جدید نخواهیم داشت و کلمات کلیدی هر صفحه مشخص خواهند شد و دیگر مشکلی از نظر تحقیق کلمه کلیدی صحیح نخواهیم داشت. اگر با اصول تولید محتوا آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم مقالات سئو داخلی را هم مشاهده کنید.
سخن پایانی
یکی از دلایلی که می‌تواند باعث کاهش رتبه صفحات شما و به صورت کلی، کاهش اعتبار دامنه شما شود، مشکل Cannibalization است. این مسئله در سئو سایت تاثیر منفی خواهد گذاشت و باعث می‌شود که صفحات ما نتوانند آن طور که باید و شاید، با صفحات سایت‌های شما رقابت کنند.
حل این مشکل همانند حذف علف‌های هرز در مرزعه شماست تا بتوانید باروری محصولات خود را افزایش دهید.
در این مقاله یاد گرفتیم که کنیبالیزیشن چیست، چگونه می‌توانیم مسئله رتبه خواری را برای بهبود سئو سایت حل کنیم و حتی چگونه می‌توانیم از مشکل Cannibalization پیشگیری کنیم. البته نا‌گفته نماند که تشخیص کنیبال شدن شاید در اوایل برای شما مسئله‌ای چالش‌برانگیز باشد اما با افزایش تجربه‌های شخصی می‌توانید این مسئله را بیش از پیش درک و از چنین رخدادی جلوگیری کنید.
